Obóz naukowy w Łosiach

Dialog z chyżą

Jak wpłynęły zasoby ropy naftowej na architekturę w południowej Polsce ?
Małe leśne polanki z bulgoczącą czarną mazią dały podstawę rozwoju wspaniałej bogatej w detalu architektury drewnianej w południowym rejonie Beskidu Niskiego. To właśnie pozyskiwanie z „kopanek” z ropą dziegciu będącego cennym lekarstwem w XIX wieku, i produkcja smaru stały się podstawą niegdysiejszego bogactwa wsi Łosie.
Kim byli maziarze i jaką spuściznę materialną po sobie pozostawili? To jedno z wielu pytań na które poszukiwali odpowiedzi członkowie Koło Naukowego „Młoda Urbanistyka” działającego przy Katedrze Budowy Miast Instytutu Projektowania Miast i Regionów Politechniki Krakowskiej. Podczas obozu naukowego w Łosiach – kolebce maziarstwa regionu gorlickiego zapoznawali się ze specyfiką architektury będącej wypadkową lokalnej architektury łemkowskiej z wpływami obcej architektury europejskiej XIX wieku, którą przyswajali wędrując jako handlarze obwoźni produktami ropopochodnymi. Układy wsi – charakterystyczne dla tego rejonu wciśnięte w doliny rzeczne, malownicze jesienne pejzaże oraz otwartość z jaką mieszkańcy pokazywali swoje chyże sprawiły że wiele z tych chwil zostało zamkniętych w szkicach i obrazach. Tygodniowy obóz na zaproszenie Starosty gorlickiego oraz Zjednoczenia Łemków dał możliwość zgłębić specyfikę urbanistyki i architektury wsi o rodowodzie łemkowskim. Ponadto na prośbę Zjednoczenia Łemków zinwentaryzowane przez studentów zostały również obiekty typowe i charakterystyczne dla wsi Łosie. Przez ten czas z dużą precyzją dom po domu ,zagroda po zagrodzie inwentaryzowane były wszystkie obiekty drewniane ,którym z różnych przyczyn grozi degradacja.
Podczas obozu studenci poznali ziemię gorlicką , charakterystyczne układy wiejskie wsi łemkowskich, architekturę sakralną i świecką oraz mieli szansę uczestniczyć we wspólnych warsztatach wraz z rodowitymi Łemkami – którzy przybliżyli studentom skomplikowane powojenne losy tej grupy etnicznej oraz wskazali na dialog jaki codziennie jest ich udziałem we miejscowościach gdzie są mniejszością. Cenne nowe doświadczenia posłużą studentom jako wskazówka do poszukiwania korzeni tożsamości architektury w regionie.